Menu

Tomas Wyns: “Anders gaan leven betekent niet dat we opnieuw in lemen hutten moeten gaan wonen”

Goidts, Anne avatar
7/06/2019 12:35 in De wijk van morgen

Tomas Wyns: “Anders gaan leven betekent niet dat we opnieuw in lemen hutten moeten gaan wonen”

Maar liefst 267.617 Belgische burgers tekenden de afgelopen maanden de petitie ‘Sign for my Future’. Daarmee geven ze de volgende regeringen het mandaat om er alles aan te doen om de klimaatopwarming ruim onder de 2 graden te houden en België CO2-neutraal te maken tegen 2050. Of dat betekent dat we onze huidige levensstijl moeten opgeven? “Ik krijg de kriebels van de frase ‘anders gaan leven’”, zegt klimaatwetenschapper Tomas Wyns, die meeschreef aan een roadmap voor onze beleidsmakers.

In de aanloop naar de verkiezingen lanceerden vierhonderd Belgische bedrijfsleiders, academici en voorzitters van middenveldorganisaties de klimaatcampagne Sign for my Future. Daarmee riepen ze de volgende regeringen op om werk te maken van een langetermijnbeleids- en investeringsplan. De initiatiefnemers overhandigden niet alleen 267.617 handtekeningen aan onze politici, maar ook een roadmap die werd opgesteld door onafhankelijke experten. Tomas Wyns, onderzoeker aan de VUB en het Institute for European Studies: “We beschrijven daarin concrete maatregelen om België klimaatneutraal te maken tegen 2050. De roadmap is gebaseerd op internationale studies en eigen wetenschappelijk onderzoek.”

Enkele dagen eerder publiceerde het klimaatpanel, onder leiding van Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck en klimatoloog Jean-Pascal Van Ypersele, zijn rapport. Ook aan dat document werkte Wyns mee. “Het rapport van het klimaatpanel legt andere accenten. Zo hebben ze veel aandacht voor biodiversiteit. De roadmap legt dan weer de nadruk op de transitie: waar willen we staan in 2040 en 2050 en waar moeten beleidsmakers dan nu prioritair op inzetten? We willen meer structuur in het beleid brengen en het bredere kader naar voor schuiven.”

Transitiedenken

Sign for my Future koos bewust voor die aanpak. Wyns: “Met de roadmap willen we beleidsmakers stimuleren om meer doordachte, realistische beslissingen te maken die deel uitmaken van een bredere transitie. Dat is ook dé manier om de bevolking mee te krijgen. Zeg dus bijvoorbeeld niet dat je een kilometerheffing wilt invoeren omdat auto’s slecht zijn voor het milieu. Zeg daarentegen dat de elektrificatie van auto’s voor de deur staat, wat betekent dat we minder inkomsten zullen halen uit accijnzen op brandstof. En leg dan uit dat je op dat verlies wilt anticiperen door na te denken over een ander en beter fiscaal systeem waarbij onder andere het tijdstip van de verplaatsing en het type aandrijving mee in rekening worden genomen. Als je het bredere plaatje schetst, kan je op veel meer begrip rekenen.”

Gele Hesjes

Maar wat opnieuw pijnlijk duidelijk werd na de verkiezingen is dat niet iedereen klaar is om anders te gaan leven. Hoe kunnen beleidsmakers ook die groep mensen overtuigen? “Ik krijg de kriebels van de frase ‘anders gaan leven’. Akkoord, onze samenleving zal er helemaal anders uitzien in 2050. Maar dat betekent niet dat we zullen moeten inboeten aan levenskwaliteit. We gaan niet opnieuw in lemen hutjes wonen en op een biologische wortel knabbelen bij kaarslicht.”

Hoe ziet de toekomst er dan wel uit? “We zullen nog altijd kunnen genieten van een stukje vlees, of van voeding op basis van plantaardige eiwitten die bijna identiek smaakt als vlees – wie weet ligt er zelfs kweekvlees op ons bord. We zullen nog altijd plastic en staal gebruiken, maar dan op een circulaire manier. Misschien hoeven we in de toekomst geen wasmachines meer te kopen, maar betalen we per wasbeurt. Zo’n systeem geeft aan producenten een incentive om de levensduur van hun producten te verlengen. Wagens zullen ook niet helemaal uit het straatbeeld verdwijnen, al zal het gebruik ervan ontmoedigd worden. Maar dan moet het openbaar vervoer wel gemoderniseerd worden. Je kunt mensen niet zomaar laten betalen zonder degelijke alternatieven aan te bieden. Want zo werk je protesten zoals de gele hesjes in de hand.”

Buitenlandse emissies

In de roadmap staat ook een duidelijke oproep om meer rekening te houden met ‘buitenlandse’ emissies. Wyns: “We worden alleen afgerekend op de emissies die we op ons eigen grondgebied uitstoten. Dat kan er bijvoorbeeld toe leiden dat we hier vervuilende fabrieken sluiten, maar tegelijkertijd meer producten gaan invoeren. Onze huidige voetafdruk op het vlak van productie van consumptiegoederen buiten Europa is nu al tientallen procenten hoger dan de productie binnen België.”

Voorlopig zijn nog maar weinig landen daarmee bezig, al groeit de verontwaardiging. Zo kwam in Nederland onlangs aan het licht dat het land – door massaal soja in te voeren – de ontbossingen van het regenwoud mee ‘financiert’. Om steeds meer soja, palmolie … te telen, worden immers miljoenen hectare bossen gekapt. “In onze roadmap stellen we concrete maatregelen voor die onze buitenlandse emissies moeten doen dalen. Zo zal de veestapel inkrimpen, waardoor we minder soja moeten invoeren. Door in te zetten op de circulaire economie worden we ook minder afhankelijk van geïmporteerde grondstoffen.”

België als voorloper

Staan we dan nog helemaal aan het begin van de transitie? “Nee, die is al ingezet. Elektrische auto’s, fietsen en steps verkopen als zoete broodjes en deelauto’s of diensten als Uber winnen aan populariteit. Maar op het vlak van ruimtelijke ordening staan we nog nergens. Onze typische lintbebouwing moet op de schop. Ook onze industrie moet een tandje bijsteken. Nochtans hebben we daarvoor alles in huis: we doen baanbrekend onderzoek naar innovatietrajecten waarvoor we in binnen- en buitenland geroemd worden. Maar we passen die innovaties nog te weinig toe op grote schaal. Onze industrie moet ook op dat vlak een voorloper worden.”

Ondertussen lopen de eerste reacties op de roadmap binnen. “Ik heb vooral positieve reacties gehoord van milieubewegingen, academici en stemmen uit het bedrijfsleven. Ze zijn het soms niet helemaal eens met de bevindingen, maar vinden het een prima basis voor beleidsmakers om mee aan de slag te gaan.”

Bron: www.theshift.be

Auteur: Charlotte Vroemans

0 reacties

Terug naar De wijk van morgen