Menu

Modulair bouwen: de toekomst is veranderingsgericht

Goidts, Anne avatar
4/02/2020 14:12 in De wijk van morgen

Modulair bouwen: de toekomst is veranderingsgericht

Tijden veranderen. Anno 2020 evolueren de maatschappelijke noden haast even snel als de technologische mogelijkheden. Statische gebouwen bieden niet langer een adequaat antwoord op de steeds dynamischere realiteit, en dus is flexibiliteit meer dan ooit het ordewoord. “Modulair en veranderingsgericht bouwen zal dan ook alleen maar aan belang winnen”, benadrukt Roos Servaes van OVAM. Vooruitstrevende projecten als LAB2FAB in Houthalen-Helchteren geven alvast het goede voorbeeld.

Zeggen dat onze samenleving er helemaal anders uitziet dan twintig jaar geleden, is een open deur intrappen. Nochtans is de relevantie van deze vanzelfsprekende stelling niet te onderschatten. Thuiswerk, eenoudergezinnen, cohousing, hubs voor creatieve start-ups, circulariteit: het zijn maatschappelijke trends die zich alsmaar nadrukkelijker manifesteren en die een steeds grotere impact hebben op de dagelijkse gang van zaken. Gebouwen die opgetrokken zijn met één welbepaald doel voor ogen, voldoen niet langer aan de verwachtingen. In het kader van de transitie naar een circulaire economie is aanpasbaarheid geen ‘leuke troef’ meer, maar een ‘conditio sine qua non’. Vandaar dat modulair en veranderingsgericht bouwen meer dan ooit aan de orde is.

Dynamische entiteiten

‘Verder kijken dan je neus lang is’, zo zou je modulair en veranderingsgericht bouwen in één simpele zin kunnen omschrijven. In plaats van enkel aan het heden te denken en gebouwen en constructies één vaststaande functie te geven, komt het erop aan om ze zo uit te tekenen en te realiseren dat ze in de verre of nabije toekomst snel, eenvoudig en efficiënt uit te breiden, in te krimpen, te verplaatsen en/of opnieuw in te delen zijn. Door ze op te vatten als een aaneenschakeling van (geprefabriceerde) modules, die eveneens te koppelen zijn aan bestaande volumes en dus ook van nut kunnen zijn in een renovatiecontext, genieten eigenaars en gebruikers van een ongekende flexibiliteit. “Zo maken de statische gehelen van weleer geleidelijk aan plaats voor dynamische entiteiten die rekening houden met alle mogelijke toekomstige scenario’s”, zegt Roos Servaes, consultant bij de dienst Beleidsinnovatie van OVAM en een van de vele voorvechters van modulair, veranderingsgericht en circulair bouwen.

De mogelijkheden zijn legio, geeft Servaes aan: “In een modulaire omgeving kan een gebouw dat vandaag dienstdoet als kantoor morgen fungeren als een school. En bedrijven die opteren voor een modulair gebouw hoeven niet meteen te verhuizen wanneer er plaatsgebrek dreigt, maar kunnen hun capaciteit eenvoudigweg opdrijven door enkele modules toe te voegen – zonder dat er grote afbraak- of verbouwingswerken aan te pas komen! Dit alles maakt dat gebouwen en constructies veel langer meegaan en langer hun waarde behouden, dat de bebouwde ruimte stukken efficiënter benut wordt, dat er veel minder bouw- en sloopafval ontstaat, enzovoort. Het doel moet zijn om projecten te realiseren die klaar zijn voor toekomstige veranderingen en die deze veranderingen zelfs efficiënt ondersteunen. Concreet wil dit zeggen dat de materialen waaruit gebouwen en constructies bestaan vlot te demonteren zijn (omkeerbare verbindingen, verplaatsbare tussenwanden in plaats van vaste scheidingswanden, enzovoort) en dat de aanwezige technische installaties makkelijk aan te passen zijn aan eventuele functionele wijzigingen.”

Modulair leerproject

Een project waarin de voordelen van modulair en veranderingsgericht bouwen maximaal tot uiting komen, is LAB2FAB. GreenVille liet op de Mijnparksite in Houthalen-Helchteren een gebouw optrekken waar startende cleantechbedrijven de kans krijgen om op eigen tempo te groeien. “Aangezien snelle uitbreiding eigen is aan die sector, hebben we er rekening mee gehouden in het ontwerp”, vertelt Kris Blykers, architect-zaakvoerder bij BLIEBERG architects of a circular economy, dat het initiële ontwerp van a-tract architecture upgradede met de principes van modulair en veranderingsgericht bouwen. “Het langgerekte LAB2FAB-gebouw bestaat uit acht onderling schakelbare modules van 250 vierkante meter. De stalen basisstructuur met geboute elementen overspant de volledige diepte van 24 meter en leent zich dus uitstekend tot een open indeling. De scheidingswanden zijn uitgevoerd in massief hout, zijn niet-dragend en kunnen indien nodig verplaatst, verwijderd of toegevoegd worden.”

Barst een van de ondernemingen uit haar voegen of besluit ze andere oorden op te zoeken, dan kan GreenVille de ruimtes vlot aanpassen aan de nieuwe situatie. “Het hyperflexibele grondplan laat zowel in- als uitbreiding toe. Dit geldt overigens niet alleen voor het ruimtelijke aspect. Het sanitair is ondergebracht in geprefabriceerde cabines in massief CLT-hout, die eveneens verplaatst, gekoppeld of verwijderd kunnen worden. En het platte groendak is zo uitgevoerd dat het geheel nog uit te breiden is met één bouwlaag. LAB2FAB was voor ons een interessant ‘leerproject’ dat bewijst dat aanpasbaarheid, kwaliteit (vrije hoogte, daglichttoetreding, functionaliteit …) en esthetiek elkaar zeker niet uitsluiten. Integendeel: mits een doordacht, veranderingsgericht ontwerp en een dito realisatie vullen ze elkaar uitstekend aan!”

Bron: circubuild.be

Auteur: Tim Janssens

Foto: BLIEBERG architects of a circular economy

Datum: 20/01/2020

0 reacties

Terug naar zoekresultaten