Menu

Onderzoek naar opschaalbaarheid circulaire renovatie gebouwschil

Verbeeck, Sarah avatar
17/02/2020 09:50 in De wijk van morgen

Onderzoek naar opschaalbaarheid circulaire renovatie gebouwschil

Bureau Bouwtechniek, de UGentAlgemene Bouw Maes en De Witte Aluminiumconstructies kregen een subsidie van Vlaanderen Circulair voor een project waarin ze samen de opschaalbaarheid van de circulaire renovatie van de gebouwschil onderzoeken. Concreet is het hun ambitie een modulair herbruikbaar gevelsysteem te ontwikkelen. De vier partijen kijken vooral in de richting van gebouwbeheerders met een groot patrimonium, die vaak beschikken over verschillende gebouwen met een gelijkaardige typologie.

Veel gebouwbezitters stellen een investering in gevelisolatie en -renovatie uit tot er voldoende budget is om echt ingrijpend te renoveren. Dat gedrag resulteert in veel verouderde, niet geïsoleerde gevels en woongebouwen met een hoog energieverbruik en een minder aangenaam binnenklimaat. Vlaanderen telt circa 1,4 miljoen appartementen, waarvan meer dan de helft op korte of middellange termijn gerenoveerd moet worden. Zowel de overheid als de markt zijn vragende partij voor een versnelde renovatie van het Vlaams patrimonium en een meer gestructureerde totaaloplossing voor de renovatie van appartementsgebouwen. Een renovatie situeert zich vandaag immers te vaak op maat van een gebouw.

Integratie van technieken

Ir. arch. Jona Van Steenkiste en ir. arch. Nadja Van Houten van Bureau Bouwtechniek dienden daarom, samen met de Ugent, Algemene Bouw Maes en De Witte Aluminiumconstructies, een onderzoeksproject in bij Vlaanderen Circulair. Het onderzoek ambieert de ontwikkeling van een modulair gevelsysteem voor renovatie dat opschaalbaar is en toelaat om bestaande gebouwen op een circulaire manier snel te renoveren. Wanneer systemen gebouwspecifiek ontwikkeld worden, daalt de kans op hergebruik. Door over te stappen naar patrimoniumniveau kan de circulariteit van het gevelrenovatiesysteem met materialen die hun waarde behouden, slagen.

Het is de ambitie van Bureau Bouwtechniek een modulair herbruikbaar systeem te ontwikkelen waarmee ongeveer 80% van die gebouwen kunnen worden aangepakt. Er wordt een oplossing uitgedacht die toelaat om – wanneer het schrijnwerk reeds werd vernieuwd of privatief is, bijvoorbeeld in geval van mede-eigendom – het bestaand buitenschrijnwerk te hergebruiken. Daarnaast zoekt Bureau Bouwtechniek naar de mogelijke integratie van technieken zoals ventilatie en hydraulische circuits in het gevelpakket, waardoor de binnenruimte flexibeler kan worden gebruikt met het oog op toekomstige veranderingen.

Bureau Bouwtechniek benadrukt dat schaalvergroting het te bewandelen pad is met het oog op meer circulariteit in de bouwsector. Er is volgens het bureau een kritische massa nodig om het concept ingang te doen vinden. Grote woonblokken zorgen ervoor dat standaardisatie binnen één blok mogelijk en nuttig is, en de veelheid aan blokken opent perspectieven naar een tweede leven. Het is bijgevolg relevant om te kijken naar gebouwbeheerders met een groot patrimonium, die vaak beschikken over gebouwen met een gelijkaardige typologie en een langetermijnperspectief kunnen hanteren. In geval van aankoop blijft de investeerder ook bezitter van kwalitatieve materialen die perfect kunnen worden hergebruikt. Als een gebouwrenovatiesysteem door eenzelfde bouwheer kan worden hergebruikt binnen eenzelfde patrimonium is de kans groter dat het systeem effectief circulair wordt. Daarnaast kan zo’n systeem door zijn flexibiliteit ook andere mogelijkheden bieden.

Circulaire eigenschappen

Van Steenkiste en Van Houten leggen uit: “We streven naar de ontwikkeling van een robuuste oplossing voor de renovatie van appartementsgebouwen met volgende circulaire eigenschappen:

  • Geprefabriceerde panelen met doordachte maatvoering i.f.v. uitwisselbaarheid
  • Gebruik van droge verbindingen voor eenvoudige montage en demontage
  • Aansluiting met bestaand buitenschrijnwerk die gefaseerde renovatie toelaat
  • Integratie van ventilatie en leidingen zodat dit losgekoppeld wordt van interne renovatie
  • Onderzoek naar as a service approach voor versnelde renovatie van appartementsblokken.”

“Door het renovatiesysteem zowel op korte – 5 tot 10 jaar – als lange – 30 tot 50 jaar – termijn in te voeren, zal er altijd een gebouw ‘klaarstaan’ om die bouwelementen te hergebruiken.”

Die bouwelementen zijn bij voorkeur geprefabriceerd. “We ijveren voor de bouwplaats van de toekomst waarbij elementen geprefabriceerd aankomen en gemonteerd worden. Zo kunnen we dankzij productiviteitswinsten de bouwkost beperken en ondervindt de bewoner minder hinder."

Reeds in BIM

“Bij de uitwerking van de gevelelementen, vormt de mogelijkheid tot implementatie van de panelen in een Building Information Model één van de basiscriteria. Zo kunnen reeds veel optimalisaties doorgevoerd worden in de ontwerpfase. Bovendien onderzoeken we hoe we dit BIM-model nog verder kunnen verrijken met productinformatie. Zo zetten we de stap naar een materialenpaspoort en stimuleren we hergebruik.”

Validatie

De validatie van het onderzoek zal gebeuren aan de hand van drie voorbeeldcases. “Hiermee willen we niet alleen de oplossing uittesten maar ook de marktacceptatie verhogen. We betrekken twee gebouwbeheerders bij het project: de sociale huisvestingsmaatschappij WoninGent en de Dienst Gebouwen en Facilitair Beheer van de Universiteit Gent. Zij zijn geen partner, maar leveren een casestudy aan en vormen een klankbord voor het project.”

“Daarnaast willen we met dit project ook de mogelijkheid om gevelelementen aan te bieden as a service verder onderzoeken. De hoge restwaarde van de elementen en de mogelijkheid om ze te plaatsen voor een kortere periode bieden perspectieven. Bovendien zijn alle schakels in de keten in dit project aanwezig: producent – aannemer – ontwerper – bouwheer. Daardoor kunnen we de kansen en hindernissen grondig in kaart kunnen brengen.”

Bureau Bouwtechniek kreeg eerder ook al subsidies van Vlaanderen Circulair voor onderzoek naar circulair aanbesteden, ingediend samen met de Universiteit Antwerpen.

Bron: circubuild.be

Auteur: Wouter Polspoel

Datum: 03/02/2020

Breughelpark in Zellik is één van de projecten dat zal dienen als casestudy.

0 reacties

Terug naar De wijk van morgen